Na wczesnym etapie edukacji, dzieci u których stwierdzono dysleksję mogą mieć problemy z przyswojeniem podstaw czytania i pisania. Kolejny problem pojawia się w sytuacji, gdy nadchodzi moment nauki języków obcych.
Lekcje z języka angielskiego, niemieckiego czy hiszpańskiego – takie przedmioty w polskim systemie szkolnictwa pojawiają się na coraz wcześniejszych etapach edukacji. Z jednej strony można uznać to za dobrą praktykę, ponieważ najmłodsi bardzo szybko zapoznają się z nową, nieznaną dotychczas mową. Z drugiej jednak mogą spowodować spore problemy, zwłaszcza w przypadku dzieci, u których zdiagnozowano dysleksję.
Dysleksja a języki obce – jakie z tego korzyści?
Niezależnie od tego, czy jest to matematyka, przyroda czy chemia, każdy przedmiot daje takim dzieciom szansę na poradzenie sobie z przeciwnościami, jakie wynikają z ich nauki. Co prawda sam proces najczęściej przebiega nie bez problemów, ale systematyczne przyswajanie nowej wiedzy jest jednym z najlepszych sposobów na wyeliminowanie kłopotów z czytaniem i pisaniem.
W niektórych przypadkach przyswajanie tajników języków obcych przez osoby z dysleksją może oddziaływać na zanik części dysfunkcji. Poznanie nowej kultury, słów czy zasad może, choć nie musi wzbudzić u dyslektyka poczucie ciekawości i chęci zaznajomienia się z nowymi zagadnieniami. W takiej sytuacji droga do usprawnienia procesu nauki czytania i pisania może okazać się zdecydowanie krótsza.
Dysleksja a języki obce – naturalne problemy
Nie wszystkie osoby z tą dysfunkcją mogą jednak czuć się lepiej w nowej dla siebie sytuacji. Dysleksja a języki obce to proces, który nie gwarantuje sukcesu, ponieważ podobne problemy spotyka się podczas nauki czytania i pisania.
Dyslektycy mogą mieć kłopoty z rozpoznaniem niektórych dźwięków lub kojarzeniem danych liter z ich brzmieniem. Dodatkowo mogą się pojawić problemy podczas wyodrębniania słów, które starają się czytać i zapamiętać, a następnie odtworzyć z pamięci. To w prostej linii powoduje stres
i rozdrażnienie po stronie osoby ze stwierdzoną dysleksją, a także u nauczyciela czy korepetytora.
W jaki sposób można usprawnić naukę języków obcych wśród dyslektyków?
Według prof. Grażyny Krasowicz – Kupis z Instytutu Badań Edukacyjnych, powołując się na międzynarodowe wyniki badań, zaburzenie to dotyczy od 2 do nawet 15% dzieci w wieku szkolnym. Taki stan rzeczy powoduje, że szkoły i placówki edukacyjne muszą wdrożyć specjalne programy dla dyslektyków, które pomogą im nie tylko nauczyć się bezproblemowego czytania i pisania, ale także usprawnią im przyswajanie języków obcych.
Brytyjskie Stowarzyszenie Dysleksji, analizując zależność między dysleksją a językami obcymi zaproponowało kilka technik i usprawnień, które mogą pomóc osobom dotkniętym tą dysfunkcją:
Karty, tzw. fiszki ze słowami lub obrazami: wizualny odbiór nowych zagadnień jest dla dyslektyków łatwiejszą drogą do zapamiętania danego materiału. Dodatkowo można zastosować kolory, które będą oznaczać słownictwo z danej dziedziny;
Wszechobecne kolory: badania wykazały, że osoby ze stwierdzoną dysfunkcją zdecydowanie łatwiej zapamiętują i uczą się nowych rzeczy, jeśli wplecione są kolory w przeróżnej formie. Sugeruje się stosowanie konkretnych odcieni np. dla rzeczowników męskich i żeńskich, a także dla poszczególnych części mowy, aby z dysleksją a językami obcymi kojarzone były konkretne barwy;
Ćwiczenia pamięci: dobrą praktyką może być zapisane szeregu słów na kartce, pocięcie ich
i rozrzucenie na stole. Zadaniem ucznia z dysleksją będzie wymieszanie ich i ułożenie
w ustalonej kolejności;Ćwiczenia wymowy: jeżeli problem z nauką języków obcych pojawia się w sferze wymowy nowych słów, warto nagrać wyrażenia i możliwie jak najczęściej je odtwarzać. Uczeń dzięki temu coraz bardziej będzie zapoznany z dokładnym sposobem wymówienia wyrazu;
Zastosowanie wszystkich technik: wszystkie osoby z dysleksją, podobnie jak ludzie bez tych problemów, mają swoje upodobania i preferencje. Warto zatem podczas nauki spróbować wszystkich wyżej wymienionych technik, aby sprawdzić, która z nich daje największe efekty.
Dysleksja a języki obce – praktyczne porady
Wśród osób ze stwierdzoną dysleksją zapewne znajdą się takie, które za wszelką cenę będą chciały nauczyć się nowego języka, próbując zwalczyć swoje problemy. Motywacja jest bardzo ważnym czynnikiem, ale w zestawieniu z kłopotami z czytaniem czy pisaniem może okazać się niewystarczająca.
Warto zatem przygotować swój osobisty plan przygotowań i konsekwentnie się go trzymać. Jego plan może wyglądać następująco:
Zacznij od mówienia i słuchania
Początek przygody z nowym językiem dla nikogo nie jest łatwy. Dodatkowo pojawić się może pytanie: dysleksja a języki obce – czy to w ogóle możliwe? Bardzo dobrym pomysłem na rozpoczęciem nauki jest skupienie się na wypowiadaniu nowych słów i ich ciągłym słuchaniu. Podobnie jak wśród osób bez dysleksji, wrażenia słuchowe i zapamiętywanie danego materiału tą drogą jest niezwykle istotne, aby ,,oswoić się” z nowym językiem. Dzięki temu możliwe jest uzyskanie biegłości
i naturalności.
Skup się na fonologii
Problemy z czytaniem i pisownią często wynikają z braku umiejętności przy dopasowaniu odpowiednich liter do konkretnych dźwięków. Dobrą praktyką w tym zakresie jest oglądanie filmów, seriali czy dokumentów z napisami w oryginalnym języku. W ten sposób można znacząco wzmocnić swoją wiedzę odnośnie fonologii. Osoby z dysleksją nie powinny również martwić się faktem, że przy tej technice nie będą jeszcze zbyt wiele rozumiały.
Ćwicz wymowę
Słuchanie dźwięków obcojęzycznych słów nie powinno być wszystkim. W kolejnym kroku należy próbować powtarzać usłyszane wyrażenia, zaczynając od pojedynczych wyrazów, a kończąc na całych zdaniach, aby pod kątem fonetycznym poradzić sobie z dysleksją a językami obcymi.
- Podtrzymuj i dbaj o swoją motywację
Aby znaleźć odpowiednią motywację do poradzenia sobie z nauką języka obcego, dyslektycy mogą wyobrazić sobie, w czym im pomoże jego płynna znajomość. Może to być możliwość zdobycia lepszej pracy lub awansu w przyszłości, a także kwestia bezproblemowego dogadania się za granicą.
Zrozumienie własnych błędów
W trakcie procesu nauki, a zwłaszcza na jego początku, błędy składniowe, gramatyczne czy słowne
są czymś zupełnie normalnym, również dla osób bez dysleksji. Na starcie przygody z danym językiem warto skupić się na prostszych zagadnieniach i w miarę rozwoju sytuacji przechodzić do rzeczy trudniejszych.
Otaczaj się językiem
Zaletą pozostawienia włączonego radia czy telewizora na obcojęzycznych kanałach jest bierne ,,osłuchiwanie się” nowym językiem. Ma to wpływ na późniejsze rozumienie słów i całych zdań w innej mowie. Dyslektycy w ten sposób mogą również zapamiętać wszystkie reguły dotyczące wypowiadania się, dzięki czemu w szybszej perspektywie uznają, że dysleksja a języki obce to proces, którego da się nauczyć, wykonując codzienne czynności.
Staraj się jak najwięcej mówić
Zarówno osoby z dysleksją, jak i bez niej powinny stosować metodę mówienia, czyli próby poprawnego wypowiedzenia wyrazów, a następnie całych zdań. Dla ludzi z tą dysfunkcją najbardziej istotnym rezultatem będzie usłyszenie danego języka i sprawdzenie poprawności swojej wypowiedzi.
Podczas pracy z dyslektykiem nad nauką języka obcego żadna ze stron nie powinna się zniechęcać i porzucać tematu po pierwszych niepowodzeniach. Błędy są naturalną częścią całego procesu, dlatego na niektóre efekty trzeba poczekać jakiś czas. Z kłopotami między dysleksją a językami obcymi spotykają się wszystkie osoby, które pragną nauczyć się innej mowy.
Mam na imię Andrzej i jestem urodzonym kaliszaninem. Od 2 lat jednak mieszkam we Wrocławiu, gdzie pracuję w dużej firmie informatycznej. Moją pasją od dziecka było pisanie oraz języki obce. Dziś swoją fascynację łączę z pracą, która bardzo lubię za elastyczność i możliwości rozwoju. Dzięki temu dobrze wiem, jak przełożyć teorię na praktykę. Z przyjemnością podzielę się z Wami swoją wiedzą i spostrzeżeniami na różne tematy. Po pracy chętnie spędzam wolny czas na wyprawach w góry albo na wycieczkach rowerowych.
