Język stanowi jeden z najsilniejszych nośników komunikacji znanych człowiekowi. Zanim pojawiło się słowo mówione, ludzie musieli komunikować się za pomocą znaków, symboli i podstawowych dźwięków. Stopniowo jednak owe dźwięki zaczęły pełnić rolę reprezentanta konkretnych obiektów lub zdarzeń, ostatecznie ewoluując w złożoną strukturę wokalnej ekspresji, czyli mowę.
Karol Darwin w swojej kontrowersyjnej pracy The Descent of Man, and Selection in Relation to Sex („O pochodzeniu człowieka i doborze w odniesieniu do płci”) rozważał, że ludzki język mógł ewoluować od śpiewu ptaków.
Okazuje się, że naukowcy z MIT, a także z Uniwersytetu w Tokio w 2013 roku w pewnym stopniu przychylili się do tej tezy.
Pewne jest natomiast, że język stanowi nieoceniony element każdej kultury – bez względu na to, w jaki sposób ewoluował i w jakim stopniu pozostaje on rozwinięty.
Rozwój języka jest tak złożonym procesem, ze względu na masę zawiłych zmiennych. Jeśli na przykład, chcielibyśmy się skupić w tym momencie na etymologii jednego, wybranego słowa, to tak naprawdę moglibyśmy napisać na ten temat cały rozdział. Pomimo wielu prób, które zostały podjęte w celu ustalenia pochodzenia ludzkiej mowy i języka, wszystkie z nich w dalszym ciągu pozostają tylko i wyłącznie nieposiadającymi potwierdzenia hipotezami.
Jednym z wyjaśnień tego zjawiska, jest fakt, że istnieją różne źródła, które miałyby wskazywać na pochodzenie ludzkiej mowy. Śpiew ptaków jest zatem tylko i wyłącznie jedną z wielu istniejących hipotez na które składają się niezliczone teorie, począwszy od zakładających komiczne scenariusze, poprzez fantastyczne, na całkiem prawdopodobnych kończąc.
Zróżnicowanie językowe
Duże rozproszenie geograficzne populacji ludzkiej jest jedną z głównych przyczyn powstania kilku grup językowych, które nie posiadają ze sobą jakiegokolwiek związku. Podobnie jak rasy, które ewoluowały niezależnie od siebie, można założyć, że język się mógł mieć ten sam kierunek ewolucji w historii człowieka.
Potrzeba komunikacji w małej społeczności szybko przerodziła się w potrzebę wspólnej mowy, którą każdy na terenie danego obszaru byłby w stanie zrozumieć i wykorzystać do swoich celów.
Problemy zaczęły się jednak w momencie pojawienia się handlu, kiedy to różnorodność języków zaczęła być kłopotliwa. W tym też okresie możemy zacząć doszukiwać się początków konieczności dokonywania translacji.
Ludzie nie byli w stanie porozumieć się na płaszczyźnie handlowej, co zmusiło ich do przyswajania języka grup, z którym przyszło im dokonywać transakcji wymiennej.
Oczywiście handel towarami i potrzeba porozumienia się z innymi społecznościami nie jest wyłącznym powodem pojawienia się tłumaczenia, jednak na pewno przyczyniło się to zauważenia przez ludzi takiej konieczności. Nawiązując różnorodne transakcje, przedstawiciele określonych kultur, potrzebowali tłumaczy, którzy zrozumieliby dany komunikat w obu językach i mogliby pełnić rolę swoistego mostu komunikacyjnego.
Dopiero później kiedy każda z cywilizacji zaczęła wytwarzać określone artefakty kulturowe, w postaci prozy, poezji i innych utworów literackich i religijnych, to nastąpiła konieczność dokonywania także tego rodzaju tłumaczeń.
Dziś nie jesteśmy w stanie wyobrazić sobie jak wiele znakomitych dzieł nie doczekałoby się międzynarodowego uznania nie przetłumaczono ich na różne języki świata?
Aż trudno wyobrazić sobie o ile ludzie byliby ubożsi nie znając Shakespeare’a, J. Goethe, czy F. Dostojewskiego, którzy stanowią tylko niewielki procent z olbrzymiej grupy wybitnych, światowych pisarzy.
Pierwsze tłumaczenia
Tłumaczenie pierwotnie wyrosło z potrzeby odpowiedzi na potrzebę jaką wykazywał każdy naród, który chciał handlować i komunikować się z innymi. Oczywiście pierwszymi tłumaczami byli sami handlarze, którzy często przebywali przez wiele miesięcy w różnych portach, co sprzyjało możliwości nowych języków w trakcie podróży.
Ci podróżujący po świecie wielojęzyczni handlarze mogą faktycznie być poprzednikami współczesnych specjalistów z branży tłumaczeń.
Z tej nieformalnej praktyki interpretowania, wynikłej z potrzeb człowieka, mogła ukonstytuować się tak dobrze znana nam obecnie sztuka tłumaczeń.
Ewolucja Tłumaczeń
Z biegiem czasu tłumaczenia nabierały rozmachu, ponieważ były niezbędnym narzędziem komunikacji w celu zacieśniania stosunków międzynarodowych. Od tego czasu ich znaczenie jest nie do przecenienia. Dzieje się tak dlatego, że w każdym aspekcie kultury, która obejmuje czytanie lub pisanie, tłumaczenie stanowi integralną jej część.
Przekład stanowił więc narzędzie umożliwiające komunikację międzynarodową.
Nie da się ukryć, że Juliusz Cezar, czy Napoleon nie odnieśliby tak ogromnych sukcesów gdyby nie obecność towarzyszących im tłumaczy, wspomagających poprawne językowo negocjacje z drugą stroną konfliktu.
Fakt, że tłumaczenie i interpretacja stały się niepodzielną częścią wymiany kulturalnej w różnych formach, sprawił, że w niedługim czasie każda kultura wykształciła pewne instytucje, które moglibyśmy nazwać ówczesnymi biurami tłumaczeń. I tak np. przypadku Bagdadu był to Dom Mądrości, szkoła tłumaczy w Toledo w Hiszpanii, i wiele licznych klasztorów, w których mnisi zobowiązani byli do wykonywania pracochłonnych tłumaczeń i transkrypcji.
Okazuje się, że nawet ambicją starożytnych Rzymian i Greków była umiejętność dokonywania samodzielnych translacji, jako jedno z wymogów, jakie powinna spełniać elita. Doskonałym przykładem może być Cyceron czy Horacy, potwierdzający fakt, że potrzeba realizacji tłumaczeń funkcjonowała niezależnie od etapu rozwoju czy stopnia zaawansowania cywilizacji.
Ukonstytuowanie zawodu tłumacza
Bardzo istotną datą dla samych tłumaczy jest rok 1953, kiedy to w paryskiej Sorbonie, podczas I Kongresu Światowego, na wniosek Pierre’a-François Caillé powstała została Międzynarodowa Federacja Tłumaczy, mająca swoją siedzibę w Paryżu. Następnie powstało doskonale znane wszystkim genewskie Międzynarodowe Stowarzyszenie Tłumaczy Konferencyjnych AIIC (Association Internationale des Interpretes de Conference).
Obie wymienione organizacje miały powstać w celu podwyższenia rangi zawodu tłumacza, będąc niejako zwieńczeniem wieloletnich starań tłumaczy z całego świata o powszechne zaakceptowanie i uznanie wykonywanego przez nich zajęcia jako pełnoprawnego zawodu.
Tłumaczenie Dziś
We współczesnym świecie, tłumaczenie jest równie istotne, jeśliby nie zaryzykować stwierdzenia, że zdecydowanie bardziej, niż kilka tysięcy lat temu. Oficjalnie na świecie wyróżniamy około 6800 języków, z których znaczna część charakteryzuje się unikalnym pismem, często niezmienionym od czasów najdawniejszych.
Ponadto wyzwania jakie stają przed współczesnymi tłumaczami, są potęgowane przez fakt, że praktycznie każda kultura na świecie dokonuje interakcji z innymi kulturami.
Oznacza to, że obecnie przyszło nam się zmierzyć z niezliczoną ilością wymogów tłumaczeniowych, które stawiają przed nami języki z całego świata. Nic, więc dziwnego, że tłumaczenie stanowi dominującą część interakcji międzykulturowej.
Powolne tłumaczenia ręczne zrodziło potrzebę wprowadzenia ulepszeń w tej dziedzinie. Dzięki tłumaczeniu maszynowym i tłumaczeniu wspomaganym maszynowo, translacje nabrały niewiarygodnego tempa, a co za tym idzie gwałtownego rozwoju.
Mam na imię Andrzej i jestem urodzonym kaliszaninem. Od 2 lat jednak mieszkam we Wrocławiu, gdzie pracuję w dużej firmie informatycznej. Moją pasją od dziecka było pisanie oraz języki obce. Dziś swoją fascynację łączę z pracą, która bardzo lubię za elastyczność i możliwości rozwoju. Dzięki temu dobrze wiem, jak przełożyć teorię na praktykę. Z przyjemnością podzielę się z Wami swoją wiedzą i spostrzeżeniami na różne tematy. Po pracy chętnie spędzam wolny czas na wyprawach w góry albo na wycieczkach rowerowych.
